พระบาง เมืองหลวงพระบาง สปป. ลาว พระบาง เคยถูกอัญเชิญมาประดิษฐาน ในไทย ๒ ครั้ง พระบาง เป็นพระพุทธรูปปางประทานอภัย สูงสองศอกเจ็ดนิ้ว (ประมาณ 1.14 เมตร) หล่อด้วยสำริด (ทองคำผสม 90 เปอร์เซ็นต์) มีอายุอยู่ราวปลายพุทธศตวรรษที่ 18 ถึงตอนต้นของพุทธศตวรรษที่ 19 ตามศิลปะเขมรแบบบายนตอนปลาย
มีความเชื่อกันว่า "พระแก้วมรกต" และ "พระบาง" ประดิษฐานอยู่ด้วยกันไม่ได้ ?
เมื่อครั้งที่พระแก้วมรกตประดิษฐานอยูที่นครเชียงใหม่ และพระบางอยู่ที่หลวงพระบาง ทั้งสองนครนี้ก็อยู่กันมาด้วยความสงบสุข ครั้นเมื่อพระไชยเชษฐาธิราชเสด็จไปครองหลวงพระบาง ได้อัญเชิญพระแก้วมรกตจากนครเชียงใหม่ไปประดิษฐานอยู่ที่หลวงพระบางด้วย ก็เกิดเหตุร้ายขึ้นยืดเยื้อกลายเป็นสงคราม ในที่สุดพระไชยเชษฐาธิราชต้องย้ายราชธานีไปอยู่ที่เวียงจันทน์และได้อัญเชิญพระแก้วมรกตกับพระบางไปประดิษฐานที่นครเวียงจันทน์อีก เหตุร้ายต่าง ๆก็ตามไปเกิดที่เวียงจันทน์ ต้องทำสงครามตลอดมา จนพระเจ้าไชยเชษฐาธิราชถึงกับสิ้นพระชนม์ในสนามรบ
ในสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี สมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกได้อัญเชิญพระแก้วมรกตและพระบางมากรุงธนบุรี ก็ทำให้กรุงธนบุรีเกิดจลาจล ต่อมาเมื่อสมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกปราบดาภิเษกเป็นพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก พระเจ้าเวียงจันทน์ซึ่งเป็นประเทศราชได้มาถวายดอกไม้ทองเงินและเครื่องราชบรรณาการ เมื่อจะกลับ ได้กราบบังคมทูลขอ "พระบาง" กลับไปเวียงจันทน์ด้วย พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 1 ทรงเห็นว่า พระบางมาอยู่กรุงเทพฯ ก็ไม่เห็นมีประโยชน์อะไร อีกทั้งคงได้ทรงทราบเรื่องพระแก้วมรกตและพระบางว่าประดิษฐานอยู่ด้วยกันไม่ได้ เมื่อชาวเวียงจันทน์เขารักใคร่หวงแหน จึงพระราชทาน "พระบาง" คืนไปไว้นครเวียงจันทน์ตามประสงค์
ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 เจ้าอนุวงศ์ผู้ครองนครเวียงจันทน์คิดกบฏ เมื่อเจ้าพระยาบดินทร์เดชา ไปปราบกบฏราบคาบ ได้อัญเชิญ"พระบาง" ลงมาถวาย พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 3 คงจะทรงทราบเรื่องอยู่บ้าง จึงไม่ทรงรับพระบางไว้ในพระราชวัง โปรดให้ไปไว้ที่วัดจักรวรรดิราชาวาส (วัดสามปลื้ม) แทน
พระบางอยู่วัดจักรวรรดิราชาวาสมาจนถึงรัชกาลที่ 4 เกิดฝนแล้งข้าวแพงติด ๆ กันหลายปี ผู้คนพากันสงสัยว่าอาจจะเป็นเพราะพระแก้วมรกตกับพระบางมาอยู่ด้วยกันที่กรุงเทพฯ เป็นแน่ จึงได้เกิดเหตุร้ายเช่นนี้ขึ้น ได้มีผู้นำความขึ้นกราบบังคมทูล พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 4 ไม่โปรดที่จะให้คนคิดเห็นไปในทางไม่ดีเช่นนั้น เมื่อเจ้านครหลวงพระบางมาถวายดอกไม้ทองเงินและเครื่องราชบรรณาการตามธรรมเนียมเมืองประเทศราช จึงพระราชทาน "พระบาง" กลับไปไว้ที่หลวงพระบางดังเดิม